Thị trường Crypto Việt Nam 2025: Phân tích Toàn diện Hệ sinh thái 21 Triệu Nhà đầu tư
Việt Nam Trở thành Trung tâm Web3 Hàng đầu Đông Nam Á như thế nào - Triển vọng Thị trường Toàn diện (Báo cáo Đặc biệt 2025 GM Vietnam)
Báo cáo này được viết bởi Tiger Research, phân tích sự nổi lên của Việt Nam như trung tâm Web3 hàng đầu Đông Nam Á cho sự kiện 2025 GM Vietnam.
Góc nhìn từ các founder và chuyên gia
Tóm tắt chính
Việt Nam sở hữu dân số trẻ, am hiểu công nghệ và ưu tiên thiết bị di động, kết hợp với tỷ lệ chấp nhận crypto thuộc hàng cao nhất thế giới — tạo điều kiện lý tưởng để trở thành quốc gia dẫn đầu trong việc ứng dụng và đổi mới Web3 tại Đông Nam Á.
Quan điểm pháp lý của Việt Nam đang chuyển từ mơ hồ sang chủ động phát triển, với các sandbox thử nghiệm và khung cấp phép chính thức đang được triển khai — mở ra cơ hội để Việt Nam trở thành một crypto hub được quản lý chặt chẽ trong giai đoạn 2025–2026.
Thị trường crypto tại Việt Nam chủ yếu do người dùng retail chi phối, với khối lượng giao dịch cao và cơ sở hạ tầng P2P mạnh mẽ. Trong khi đó, các tổ chức (institution) vẫn chưa tham gia nhiều, nhưng sẽ có tiềm năng bùng nổ khi môi trường pháp lý rõ ràng hơn.
Việt Nam hiện chưa có một sàn giao dịch (CEX) bản địa thực sự, nhưng với đà phát triển chính sách hiện tại, cả các CEX trong nước và quốc tế có thể sớm hoạt động hợp pháp tại Việt Nam — định hình lại toàn cảnh thị trường.
Việt Nam đã sản sinh ra nhiều dự án DeFi có tầm ảnh hưởng toàn cầu như Pendle và Kyber, cho thấy năng lực đổi mới của các builder trong nước. Tuy nhiên, niềm tin của người dùng và giáo dục thị trường vẫn cần thời gian để phát triển.
Sự xuất hiện của một Layer-1 được nhà nước hậu thuẫn, cùng với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ khu vực tư nhân, thể hiện rõ tham vọng của Việt Nam trong việc xây dựng hạ tầng Web3 mang tính chủ quyền.
Sau chu kỳ bùng nổ rồi thoái trào, lĩnh vực GameFi tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn trưởng thành, tập trung vào chất lượng sản phẩm, gameplay dài hạn và xây dựng hạ tầng — không còn bị chi phối bởi đầu cơ ngắn hạn như trước.
Các đội ngũ Việt Nam có thế mạnh rõ rệt trong việc phát triển ví (wallet), thể hiện khả năng kỹ thuật linh hoạt và tư duy tiên phong. Tuy nhiên, họ cần cạnh tranh với các đối thủ toàn cầu về độ tin cậy, trải nghiệm người dùng (UX), và khả năng tích hợp hệ sinh thái.
Việt Nam sở hữu lực lượng nhân sự công nghệ lớn nhất Đông Nam Á. Nếu được bổ sung thêm các chương trình đào tạo chuyên sâu về blockchain, lực lượng developer tại đây có thể trở thành một trong những đội ngũ Web3 mạnh nhất khu vực.
Cộng đồng crypto tại Việt Nam không chỉ là “khán giả” – họ chính là thị trường. Thành công phụ thuộc vào niềm tin cộng đồng, sự bản địa hóa sản phẩm và chiến lược gắn bó dài hạn — chứ không đơn thuần dựa vào marketing trả phí.
1. Bối cảnh kinh tế Việt Nam và hành trình tiến vào Web3
Việt Nam là một trong những nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Đông Nam Á — dân số trẻ, ưu tiên thiết bị di động và được thúc đẩy nhiều bởi công nghệ. Với 101 triệu dân, độ tuổi trung vị dưới 33 và tỷ lệ sử dụng Internet gần 80%, Việt Nam có nền tảng lý tưởng để tiếp cận và ứng dụng các công nghệ mới từ sớm.
Tăng trưởng GDP của Việt Nam trước đại dịch COVID-19 luôn nằm trong nhóm cao nhất khu vực (6–7% mỗi năm). Sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu đang thúc đẩy quá trình số hóa mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực.
Việt Nam cũng nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ chấp nhận crypto cao nhất thế giới. Theo báo cáo từ Chainalysis và các nguồn trong ngành, Việt Nam nhiều lần lọt top 5 toàn cầu về mức độ sử dụng crypto — không phải do dòng tiền từ các tổ chức lớn, mà nhờ vào cộng đồng người dùng retail năng động.
Tính đến năm 2024, ước tính có khoảng 21,2 triệu người trưởng thành tại Việt Nam đã từng sở hữu hoặc sử dụng crypto. Khối lượng giao dịch hàng năm vượt mốc 100 tỷ USD, giúp Việt Nam liên tục góp mặt trong bảng xếp hạng toàn cầu về hoạt động crypto từ retail.
Mức độ chấp nhận này có mối liên hệ sâu sắc với xu hướng số hóa. Kinh tế số của Việt Nam được dự báo sẽ đạt quy mô 45 tỷ USD vào năm 2025, dẫn dắt bởi các dịch vụ tài chính trên nền tảng di động. Nhờ tỷ lệ sử dụng thiết bị di động cao và dân số đông, Việt Nam đang ngày càng có vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.
Hành trình Web3 của Việt Nam bắt đầu với các dự án hạ tầng blockchain từ sớm như TomoChain và Kyber Network vào giai đoạn 2017–2018.
Tuy nhiên, bước ngoặt thực sự đến vào năm 2021 khi Sky Mavis ra mắt Axie Infinity cùng sidechain riêng là Ronin. Làn sóng “play-to-earn” sau đó đã đưa Việt Nam lên bản đồ toàn cầu, thu hút hàng triệu người dùng và dòng vốn đầu tư mạo hiểm đổ vào hệ sinh thái trong nước.
Kể từ đó, Việt Nam nổi lên như một nhân tố đặc biệt trong không gian Web3, không chỉ vì quy mô người dùng mà còn nhờ lực lượng builder ngày càng lớn mạnh.
Dù thiếu hành lang pháp lý rõ ràng, nhiều đội ngũ trong nước vẫn triển khai thành công các dự án DeFi, GameFi, Ví và Cơ sơ hạ tầng (Infrastructure) được sử dụng trên toàn cầu. Sự kết hợp giữa nền tảng dân số trẻ am hiểu công nghệ, kinh tế vĩ mô ổn định và những thành công sớm trong Web3 đã giúp Việt Nam trở thành một trong những thị trường crypto dẫn đầu khu vực Đông Nam Á, và là một trong số ít quốc gia có mức độ ứng dụng Web3 sâu rộng cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
2. Khung pháp lý và quá trình phát triển chính sách
Quan điểm pháp lý của Việt Nam đối với crypto từ trước đến nay vốn khá thận trọng. Mặc dù việc sở hữu và giao dịch crypto được cho phép, nhưng crypto không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp, và việc sử dụng chúng để thanh toán đã bị cấm từ năm 2017.
Điều này đã tạo ra một vùng “xám” pháp lý – hoạt động giao dịch crypto vẫn diễn ra phổ biến nhưng không chịu sự điều chỉnh rõ ràng nào. Tuy nhiên, quan điểm này đang dần thay đổi. Từ năm 2021, chính phủ bắt đầu có những bước đi cụ thể để xây dựng khung giám sát chính thức, với một số tín hiệu tích cực từ các sáng kiến thí điểm và tiến trình phát triển pháp lý.
Nhiều bộ, ngành hiện đang chủ động tham gia vào quá trình xây dựng quy định cho lĩnh vực crypto. Đáng chú ý, Bộ Tài chính đã giới thiệu cơ chế sandbox pháp lý, trong khi các cơ quan khác cũng đang làm rõ vai trò và thẩm quyền của mình trong việc quản lý tài sản số, bảo vệ nhà đầu tư, phân loại pháp lý và phòng chống gian lận.
Đối với doanh nghiệp, đây vừa là thách thức ngắn hạn, vừa là cơ hội dài hạn. Trước khi sandbox chính thức vận hành và các cơ chế cấp phép được thiết lập, các công ty vẫn hoạt động trong tình trạng “lửng lơ” pháp lý như chưa có giấy phép chính thức, chưa có quy định rõ ràng về thuế, và vẫn tồn tại nhiều bất định.
Tuy nhiên, những doanh nghiệp tham gia sớm, tuân thủ chuẩn mực toàn cầu và chủ động hợp tác với cơ quan quản lý có thể giành được lợi thế tiên phong khi khung pháp lý chính thức được ban hành.
Về thuế, đây sẽ là bước tiếp theo sau khi cấp phép được triển khai. Hiện tại, Việt Nam chưa có khung đánh thuế crypto, nhưng Bộ Tài chính đã phát tín hiệu rằng sau khi sàn giao dịch được hợp pháp hóa, các loại thuế như thuế lợi nhuận vốn (capital gains) hoặc thuế giao dịch sẽ được áp dụng. Giao dịch P2P hiện tại gây khó khăn cho việc thực thi, nhưng khi có sàn được cấp phép, việc đảm bảo tuân thủ sẽ dễ quản lý hơn nhiều.
Tóm lại, góc nhìn pháp lý của Việt Nam đang chuyển từ cấm đoán bị động sang hướng thử nghiệm có kiểm soát. Giai đoạn 2025–2026 sẽ mang tính quyết định. Nếu các chương trình thí điểm thành công, Việt Nam có thể vươn lên trở thành một crypto hub được quản lý chặt chẽ tại Đông Nam Á, vừa mang lại sự rõ ràng cho doanh nghiệp, vừa bảo vệ người dùng, nhưng vẫn mở cửa cho đổi mới sáng tạo.
3. Bức tranh giao dịch crypto tại Việt Nam
3.1. Giao dịch cá nhân và tổ chức (Retail vs. Institutional)
Dù liên tục đứng top đầu toàn cầu về mức độ chấp nhận crypto, Việt Nam hiện vẫn chưa có một sàn giao dịch bản địa được cấp phép, nguyên nhân chủ yếu đến từ sự bất định về mặt pháp lý. Giao dịch crypto tại đây gần như hoàn toàn do người dùng retail dẫn dắt, và chủ yếu diễn ra trên các sàn tập trung (centralized) quốc tế.
Khoảng 17 triệu người dùng Việt Nam đang giao dịch trên các nền tảng như Binance, Bybit, MEXC, BingX, Bitget và HTX. Riêng trong năm 2023, người dùng Việt từng đứng thứ tư toàn cầu trên Binance về khối lượng giao dịch hàng tháng, với con số vượt mốc 20 tỷ USD chỉ trong một tháng.
Nhà đầu tư retail tại Việt Nam nổi tiếng với tốc độ phản ứng nhanh và khả năng chấp nhận rủi ro cao. Nhiều người tích cực giao dịch spot, futures, và margin, thường xuyên săn các cơ hội ngắn hạn hoặc chiến dịch có lợi nhuận cao.
Ngược lại, hoạt động từ phía tổ chức (institution) tại Việt Nam gần như vắng bóng. Sự mơ hồ trong quy định khiến các ngân hàng, quỹ đầu tư, và doanh nghiệp lớn chưa tham gia thị trường. Hiện tại chưa có quỹ crypto, ETF, hay sản phẩm đầu tư chính thức nào được cấp phép tại Việt Nam.
Dù vậy, sự quan tâm từ khối tổ chức đang âm thầm gia tăng. Một số công ty đã bắt đầu nghiên cứu các sản phẩm liên kết với crypto, trong khi chờ khung pháp lý rõ ràng hơn. Khi quy định chính thức được ban hành, dòng vốn từ các tổ chức có thể tái định hình thị trường, mang lại thanh khoản lớn hơn và một hạ tầng giao dịch chuyên nghiệp hơn.
3.2. Giao dịch P2P
Do người dùng Việt hiện không thể giao dịch crypto trực tiếp thông qua tài khoản ngân hàng nội địa (vì chưa có sàn được cấp phép hay fiat onramp), giao dịch peer-to-peer (P2P) đã trở thành một phần hạ tầng thiết yếu. Các nền tảng như Binance P2P cho phép người dùng mua bán stablecoin bằng VND qua hình thức chuyển khoản ngân hàng trong nước.
Các nền tảng này cung cấp dịch vụ ký quỹ (escrow) và có hàng trăm merchant đã được xác minh. Quy trình giao dịch nhanh, được tin tưởng rộng rãi và được hỗ trợ bởi các sàn lớn như Binance, Bybit, và OKX, tất cả đều đã triển khai tính năng P2P bản địa hóa dành riêng cho thị trường Việt Nam.
Ngoài ra, nhiều whales tại Việt Nam cũng tự vận hành các kênh P2P riêng. Những người chơi lớn này thường giao dịch qua nhóm chat hoặc thỏa thuận riêng, sử dụng cùng hệ thống P2P cho các khoản giao dịch có giá trị lớn. Một số người còn đóng vai trò cung cấp thanh khoản cho các bên khác trong hệ sinh thái P2P.
Tuy nhiên, rủi ro vẫn tồn tại. Gian lận là vấn đề đáng lo trong các nhóm giao dịch không chính thức. Một số ngân hàng đã tiến hành chặn hoặc đóng băng tài khoản liên quan đến giao dịch crypto hoặc có dấu hiệu rửa tiền. Cơ quan chức năng hiện cũng bắt đầu giám sát kỹ hơn các dòng tiền lớn từ fiat sang stablecoin.
Một sàn giao dịch được cấp phép sẽ giúp giảm phần lớn các rào cản và rủi ro này. Tuy nhiên, ngay cả khi đã có quy định rõ ràng, P2P vẫn sẽ là kênh cốt lõi đầu vào để người dùng Việt Nam tham gia cũng như rút khỏi thị trường crypto.
4. Phân tích chuyên sâu: Hệ sinh thái crypto & blockchain tại Việt Nam
Hệ sinh thái crypto tại Việt Nam đang mở rộng nhanh chóng, với sự tham gia của các đội ngũ nội địa ở gần như mọi mắt xích từ hạ tầng Layer-1, giao thức DeFi cho đến GameFi và ví. Các builder Việt Nam không chỉ theo kịp xu hướng toàn cầu, mà còn đóng vai trò định hình tương lai ngành.
Phần này tập trung vào các lĩnh vực nổi bật nơi đội ngũ Việt đang tạo ra những đóng góp có ý nghĩa trong cả bối cảnh địa phương lẫn giá trị toàn cầu.
4.1. Sàn giao dịch tập trung (Centralized Exchange)
Hiện tại, Việt Nam chưa có sàn giao dịch tập trung (CEX) bản địa nào do những bất định pháp lý kéo dài. Chính vì vậy, thị trường CEX tại Việt Nam bị thống trị hoàn toàn bởi các nền tảng toàn cầu. Dù một số cái tên mới như Coinstore đã gia nhập thị trường, việc giành thị phần vẫn là một thách thức lớn do mức độ trung thành cao của người dùng và sự cạnh tranh gay gắt.
Giao diện Binance P2P hỗ trợ tiếng Việt và giao dịch bằng đồng Việt Nam (VND). Nguồn: Binance
Các sàn như Binance, Bybit, MEXC, BingX, Bitget, và HTX đang dẫn đầu thị trường. Họ đã chiếm được lòng tin người dùng tại Việt Nam nhờ chiến lược bản địa hóa, bao gồm triển khai giao diện tiếng Việt, phát triển hệ thống giao dịch P2P bằng VND, tuyển dụng đội ngũ bản địa, tài trợ sự kiện tại Việt Nam, điều chỉnh hoạt động marketing theo thị hiếu người dùng Việt
Các sản phẩm spot và futures đặc biệt phổ biến tại Việt Nam. Người dùng Việt Nam hiện là một trong những nhóm hoạt động tích cực nhất toàn cầu trên các nền tảng này.
Trong thời gian tới, hai diễn biến quan trọng có thể tái định hình thị trường CEX tại Việt Nam. Thứ nhất, là khả năng xuất hiện một sàn giao dịch do người Việt xây dựng và vận hành hoàn toàn — điều mà thị trường trong nước vẫn còn thiếu vì chưa có hành lang pháp lý rõ ràng. Một CEX bản địa có thể phục vụ sát nhu cầu người dùng Việt hơn, tích hợp tốt hơn với hệ thống thanh toán nội địa và xây dựng được niềm tin thương hiệu lâu dài.
Ben Zhou – CEO của Bybit và Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Nguồn: Bybit
Thứ hai, là bối cảnh pháp lý đang chuyển biến tích cực. Vào tháng 3 năm 2025, Bộ Tài chính đã đề xuất một chương trình sandbox thử nghiệm dành cho sàn giao dịch tài sản số. Nếu được triển khai, sáng kiến này sẽ mở đường cho cả sàn trong nước lẫn quốc tế hoạt động hợp pháp theo khung pháp lý chính thức. Các sàn như OKX, BingX, và Bybit hiện đang theo dõi sát sao và chuẩn bị sẵn sàng cho thời điểm chuyển giao.
Nếu hai yếu tố này cùng hội tụ, thị trường CEX tại Việt Nam có thể bước ra khỏi vùng xám pháp lý và phát triển thành một hệ sinh thái trưởng thành, minh bạch — nơi các nền tảng toàn cầu và bản địa có thể cùng hoạt động.
4.2. Decentralized Finance (DeFi)
Việt Nam là một trong những thị trường người dùng DeFi sôi động nhất châu Á, với phần lớn hoạt động đến từ cộng đồng retail quy mô lớn đang tìm kiếm cơ hội lợi nhuận cao trên các nền tảng DeFi toàn cầu.
Một số dự án nổi bật đã được phát triển bởi đội ngũ Việt. Chẳng hạn, Kyber Network là một trong những giao thức DeFi lớn đầu tiên trên thế giới, được đồng sáng lập bởi các lập trình viên người Việt vào năm 2017. Kyber từng đóng vai trò nền tảng trong hệ sinh thái DeFi giai đoạn đầu của Ethereum.
Một ví dụ gần đây hơn là Pendle Finance, được đồng sáng lập bởi một developer người Việt. Pendle tạo ra thị trường thứ cấp cho tokenized yield, cho phép người dùng giao dịch lợi suất tương lai của tài sản. Giao thức này đã vượt mốc $250 triệu TVL vào năm 2024 và hiện được xem là một trong những nền tảng fixed-income DeFi sáng tạo nhất hiện nay.
Những thành công như vậy cho thấy Việt Nam hoàn toàn có khả năng xây dựng các giao thức đạt chuẩn toàn cầu. Kyber và Pendle là minh chứng rõ ràng cho tiềm năng khi các builder Việt đặt mục tiêu vượt ra ngoài thị trường nội địa và tập trung vào đổi mới dài hạn.
Tuy nhiên, đây vẫn là những trường hợp hiếm. Thị trường từng chứng kiến quá nhiều dự án ngắn hạn hoặc slow rug, làm xói mòn niềm tin của cả người dùng trong nước lẫn quốc tế. Trong bối cảnh đó, sự thành công của những builder nghiêm túc mang lại một tín hiệu hiếm nhưng rất quan trọng: Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng hạ tầng DeFi mang tính cạnh tranh toàn cầu nếu có tầm nhìn đúng đắn.
Về phía người dùng, dù Việt Nam nổi tiếng với cộng đồng retail năng động và sẵn sàng chấp nhận rủi ro, số lượng người thực sự hiểu sâu và sử dụng DeFi một cách chiến lược vẫn còn khá khiêm tốn. Các chiến lược DeFi nâng cao hay cơ chế phức tạp của giao thức vẫn là rào cản lớn với phần đông. Tuy nhiên, động lực cốt lõi của thị trường như tâm lý chấp nhận rủi ro cao, kỳ vọng lợi nhuận lớn, và tinh thần không ngừng tìm kiếm cơ hội sinh lời sẽ khiến Việt Nam trở thành một thị trường lý tưởng để DeFi phát triển.
Trong tất cả các mảng của Web3, DeFi vẫn là lĩnh vực có tiềm năng lớn nhất để nâng tầm vị thế của Việt Nam trên bản đồ toàn cầu, thông qua cả các dự án nội địa lẫn cộng đồng người dùng đầy nhiệt huyết.
4.3. Hạ tầng & Layer‑1
Ngành hạ tầng blockchain tại Việt Nam đã cho ra đời nhiều dự án Layer-1 có nền tảng kỹ thuật tốt và từng thu hút sự chú ý sớm từ quốc tế. Tuy nhiên, chỉ có số ít dự án duy trì được hệ sinh thái developer hoặc thúc đẩy mức độ sử dụng bền vững ở quy mô lớn.
Trong những năm đầu, các dự án như TomoChain và KardiaChain đánh dấu bước thử sức đầu tiên của Việt Nam với Layer-1. Những mạng lưới này chứng minh được tính khả thi về mặt kỹ thuật và đặt nền móng kiến thức ban đầu, nhưng mức độ được chấp nhận còn khiêm tốn – và hiện đã bị vượt qua bởi các sáng kiến mới hơn, chuyên biệt hơn. TomoChain hiện đã rebrand thành Viction, tuy nhiên hệ sinh thái vẫn tương đối yên ắng.
Một ví dụ điển hình cho năng lực Layer-1 của đội ngũ Việt Nam là Ronin Network, được xây dựng bởi Sky Mavis để hỗ trợ trò chơi Axie Infinity. Ronin được thiết kế như một sidechain Ethereum có thông lượng cao, phục vụ hàng triệu giao dịch mỗi ngày, chứng minh rằng các team Việt có thể xây dựng hạ tầng đạt quy mô toàn cầu.
Dù ban đầu tập trung vào mảng gaming, Ronin hiện đã hoạt động như một Layer-1 độc lập với mức độ nhận diện cao trong hệ sinh thái Web3.
Một bước ngoặt lớn diễn ra vào đầu năm 2025, khi One Mount Group – một tập đoàn công nghệ hàng đầu tại Việt Nam – công bố cam kết đầu tư từ $200–500 triệu USD để xây dựng blockchain Layer-1 cấp quốc gia. Chuỗi này đang được thiết kế để phục vụ các use case thực tế, bao gồm: định danh số, hạ tầng tài chính, và quản lý chuỗi cung ứng. Đây là tín hiệu cho thấy khu vực doanh nghiệp tại Việt Nam đang chủ động xây dựng và sở hữu hạ tầng blockchain lõi trong nước, thay vì phụ thuộc vào các giao thức quốc tế.
CEO One Mount Group, bà Nguyễn Thị Dịu (giữa), nhận kỷ niệm chương từ Tổng Bí thư Tô Lâm
Việt Nam cũng đang bước vào lĩnh vực DePIN. Dự án nổi bật nhất hiện nay là U2U Chain, một Layer-1 dựa trên cấu trúc DAG (Directed Acyclic Graph) được phát triển bởi đội ngũ Việt Nam. Khác với blockchain truyền thống, DAG tổ chức giao dịch theo cấu trúc đồ thị thay vì chuỗi tuyến tính, từ đó cho phép thông lượng cao hơn và mở rộng tốt hơn.
Vào tháng 11/2024, U2U Network đã gọi vốn thành công 13,8 triệu USD từ các nhà đầu tư nổi bật như KuCoin Ventures, Chain Capital và JDI Ventures. Cột mốc tài chính này tạo đà cho U2U tiến xa hơn trong sứ mệnh xây dựng giải pháp toàn diện cho DePIN.
Tổng kết lại, dù Việt Nam chưa tạo ra được một Layer-1 đa dụng có sức ảnh hưởng toàn cầu ngoài Ronin, người dùng Việt đã rất chủ động tham gia các hệ sinh thái lớn như Ethereum, Solana và Sui. Điều này khiến các Layer-1 mới gặp nhiều thách thức trong việc thu hút người dùng thực sự, đặc biệt nếu không có lợi ích tài chính rõ ràng hoặc các incentive đủ mạnh dành cho người dùng giai đoạn đầu.
Tuy vậy, với việc Layer-1 quốc gia đầu tiên do Việt Nam hậu thuẫn đang được phát triển, hy vọng đang được khơi lại rằng một nền tảng blockchain “thuần Việt”, thiết kế đúng mục tiêu, có thể hình thành và gắn liền với chiến lược chuyển đổi số của đất nước, hướng tới khả năng được chấp nhận rộng rãi ngay tại thị trường trong nước.
4.4. GameFi
GameFi là câu chuyện thành công nổi bật nhất mà thị trường Việt Nam từng tạo ra, nhưng đồng thời cũng là lĩnh vực bị bão hoà và thử thách nhất.
Cơn sốt play-to-earn năm 2021 đã đưa Việt Nam lên bản đồ toàn cầu, với Axie Infinity đạt đỉnh hơn 2,8 triệu người dùng hằng ngày, chứng minh rằng các đội ngũ Việt có thể xây dựng sản phẩm và hạ tầng đạt quy mô toàn cầu. Thành công của Axie đã thu hút lượng lớn vốn đầu tư từ các quỹ lớn, và thiết lập tiền lệ cho ngành game Web3 toàn cầu.
Các quỹ đầu tư Việt Nam đóng vai trò trung tâm trong làn sóng GameFi, tận hưởng cả đỉnh cao lẫn giai đoạn thoái trào. Nhiều quỹ nội địa đã ghi nhận lợi nhuận vượt trội khi đầu tư sớm vào các dự án như Thetan Arena, qua đó xây dựng được danh tiếng và nguồn vốn đáng kể.
Tuy nhiên, sau thành công đó, thị trường nhanh chóng bị tràn ngập bởi các dự án GameFi ngắn hạn, chất lượng thấp – nhiều dự án chỉ được tạo ra với mục tiêu lên sàn, bán token và rút khỏi thị trường. Hàng chục trò chơi “copy-paste” được phát hành tại Việt Nam với gameplay sơ sài, mô hình tokenomics không bền vững và hầu như không có kế hoạch phát triển sau khi ra mắt.
Ngay cả các quỹ đầu tư cũng không ngoại lệ, một số quỹ từng thắng lớn cũng bị “cháy” khi rót vốn vào các dự án thiếu chất lượng. Kết quả là, hình ảnh về “game Web3 Việt Nam” trở nên mất điểm trong mắt cả người dùng nội địa lẫn nhà đầu tư quốc tế.
Ở chiều tích cực, các dự án sau này như Sipher và Heroes of Mavia cho thấy sự chuyển dịch sang thiết kế game chất lượng cao hơn và chiến lược dài hạn. Song song đó, các guild từng thống trị thị trường như Ancient8 cũng đang chuyển mình thành nhà xây dựng hạ tầng, cung cấp rollup stack và công cụ phát triển dành riêng cho game Web3. Xu hướng “từ guild thành hạ tầng” này phản ánh một tư duy trưởng thành hơn: xây nền tảng cho thế hệ GameFi kế tiếp, thay vì chạy theo làn sóng trước đó.
Dù thị trường GameFi đang suy giảm, tiềm năng từ tập người dùng retail trong ngành game tại Việt Nam vẫn rất lớn. Việt Nam là một trong những cộng đồng gaming lớn và năng động nhất Đông Nam Á, đặc biệt ở mảng mobile.
Đối với các công ty và developer muốn bước vào GameFi Việt Nam hiện nay, tiêu chuẩn đã cao hơn rất nhiều. Sau cả một chu kỳ “hype rồi vỡ mộng,” người dùng Việt đã trở nên kỹ tính hơn. Trải nghiệm gameplay và mô hình tài chính hiện nay được xem xét rất kỹ, không còn nhiều chỗ cho các sản phẩm ngắn hạn, kém chất lượng. Thị trường đã chuyển từ sự phấn khích mang tính đầu cơ sang một tư duy chọn lọc, tập trung vào giá trị lâu dài, nơi các trò chơi buộc phải vừa hấp dẫn, vừa có nền kinh tế bền vững.
4.5. Ví
Ví là một trong số ít mảng sản phẩm Web3 mà các đội ngũ Việt Nam liên tục cho ra mắt những sản phẩm có sức cạnh tranh thực sự.
Một số cái tên nổi bật có thể kể đến như Coin98 Wallet, SubWallet và Holdstation, mỗi bên đại diện cho một hướng tiếp cận khác nhau trong “cuộc chơi ví” tại Việt Nam. Coin98 phát triển thành một super app đa chuỗi, kết hợp chức năng ví với hàng loạt công cụ DeFi. SubWallet chọn cách tiếp cận theo hệ sinh thái, xây dựng riêng cho Polkadot và gây dựng cộng đồng ngách trong giới developer và người dùng. Holdstation thì định vị mình như một “phiên bản tốt hơn của MetaMask” trên các chain mới nổi như zkSync hay Berachain, tạo đà tăng trưởng ban đầu nhờ tập trung vào derivatives on-chain và trải nghiệm người dùng mượt mà.
Niềm đam mê phát triển ví của các team Việt phản ánh hai đặc điểm rõ nét trong tư duy builder của người Việt: 1) tốc độ trong việc nắm bắt khoảng trống hạ tầng giai đoạn sớm và 2) tư duy ưu tiên phân phối (distribution-first) khi thiết kế sản phẩm. Ví là cổng kết nối trực tiếp giữa người dùng và hệ sinh thái, khiến chúng trở thành lựa chọn tự nhiên cho những đội ngũ muốn hướng đến quy mô và tăng trưởng người dùng. Các builder Việt luôn hành động nhanh, thường là một trong những nhóm đầu tiên ra mắt ví hoặc tích hợp sản phẩm trong các hệ như Berachain hay zkSync, trước cả khi các hệ này trở nên phổ biến. Lợi thế tiên phong này thể hiện rõ cả sự linh hoạt kỹ thuật lẫn hiểu biết sâu sắc về cách tăng trưởng người dùng ảnh hưởng đến vị thế hệ sinh thái.
Tuy nhiên, cạnh tranh tại Việt Nam đang ngày càng khốc liệt. MetaMask và Rabby vẫn chiếm ưu thế trong không gian EVM. Phantom dẫn đầu hệ Solana. Các ví do sàn phát hành như OKX Wallet, Binance Web3 Wallet hay Bybit Wallet đang mở rộng nhanh nhờ tận dụng luồng người dùng từ sàn tập trung. Cuộc chơi ví hiện nay không chỉ là UX mà còn là cuộc đua về uy tín, độ hoàn thiện tính năng và mức độ phù hợp với hệ sinh thái.
Dù đối mặt với nhiều thách thức, ví vẫn là một trong những mảng sản phẩm Web3 mạnh nhất của Việt Nam – minh chứng rõ ràng cho việc các team có khả năng nhận diện sớm các narrative và xây dựng xung quanh chúng với tốc độ đáng nể. Tuy nhiên, tính chất của mảng ví vẫn mang nhiều rủi ro – những ví gắn quá chặt với một hệ sinh thái cụ thể có nguy cơ chững lại hoặc suy giảm nếu hệ đó mất đi sự quan tâm từ thị trường.
4.6. Hệ sinh thái lập trình viên
Việt Nam là nơi có nguồn nhân lực công nghệ lớn nhất Đông Nam Á, với hơn 560.000 kỹ sư CNTT và thêm khoảng 50.000–60.000 sinh viên tốt nghiệp ngành công nghệ mỗi năm. Phần lớn developer đều dưới 35 tuổi - trẻ, linh hoạt và ngày càng quan tâm đến các công nghệ mới nổi như blockchain.
Mặc dù hầu hết các trường đại học tại Việt Nam chưa giảng dạy bài bản về blockchain, nhiều lập trình viên Việt Nam vẫn đạt trình độ cao thông qua tự học và hỗ trợ từ cộng đồng. Các nền tảng như YouTube, GitHub, và các bootcamp nội địa đã phần nào lấp đầy khoảng trống đào tạo.
Việt Nam sở hữu lực lượng lập trình viên chất lượng cao. Nguồn: Topdev
Hiện tại, chỉ có một vài đơn vị như RMIT Vietnam cung cấp các môn học lựa chọn liên quan đến blockchain, nhưng hệ thống đào tạo kỹ thuật vẫn còn thiếu chiều sâu. Một sáng kiến tiêu biểu là VBI Academy, tổ chức phi lợi nhuận với chương trình đào tạo lập trình blockchain thực tiễn, miễn phí, tập trung vào phát triển smart contract.
Nhiều developer cũng kết nối và hoạt động thông qua các cộng đồng Web3 như Open Guild (Polkadot), SolanaSuperteam (Solana), hoặc tham gia các sự kiện meet-up, hackathon, v.v. Ngoài ra, các nhóm Facebook và server Discord ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối builder với dự án.
Lập trình viên Việt Nam đã có đóng góp trong nhiều giao thức trên toàn bộ hệ sinh thái Web3. Khi nhìn lại các thành công trong nhiều mảng khác nhau, không ai nghi ngờ về chất lượng nhân lực công nghệ tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều còn thiếu là một nền tảng giáo dục kỹ thuật vững chắc. Với các chương trình đào tạo bài bản hơn, đội ngũ developer tại Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển thành một trong những lực lượng xây dựng Web3 mạnh nhất khu vực.
Khi chính phủ triển khai các sáng kiến chuyển đổi số toàn diện, hệ sinh thái cũng đang dần trở nên thuận lợi hơn cho sự phát triển bền vững của lập trình viên. Việt Nam đang ở vị thế tốt để không chỉ trở thành nơi ứng dụng blockchain, mà còn là nơi xây dựng blockchain.
5. Cộng đồng crypto tại Việt Nam
Cộng đồng crypto tại Việt Nam không chỉ là “khán giả” — họ chính là động cơ vận hành của thị trường. Chính cộng đồng này đóng vai trò trung tâm trong việc một sản phẩm có được chấp nhận hay không, câu chuyện của dự án lan truyền như thế nào, và danh tiếng được xây dựng (hoặc phá vỡ) ra sao.
Sự phát triển Web3 tại Việt Nam chưa bao giờ được dẫn dắt bởi tổ chức. Nó xuất phát từ cộng đồng, mang tính xã hội và phản ứng nhanh. Theo Kyros Ventures, 76% người nắm giữ crypto tại Việt Nam đưa ra quyết định dựa trên giới thiệu – thường là từ các nhóm Telegram, bài viết trên Twitter, hoặc trò chuyện với bạn bè.
Niềm tin đến từ sự chứng minh của cộng đồng, không phải từ bằng cấp hay danh tiếng. Các dự án phải tự chứng minh giá trị của mình,không thể “mua” được vị trí. Nhiều team Việt Nam đã trải nghiệm điều này: cộng đồng có thể tạo ra lực đẩy rất mạnh trong giai đoạn đầu, nhưng một khi tâm lý xoay chiều, không có khoản quảng bá trả phí nào đủ để xoay chuyển tình thế. Ở Việt Nam, cộng đồng có thể nâng bạn lên nhưng cũng có thể kéo bạn xuống.
Ảnh hưởng này bắt nguồn từ sự tương đồng văn hóa với tư duy đầu cơ và cơ hội ở giai đoạn đầu. Người dùng Việt năng động, linh hoạt và luôn sẵn sàng hành động nhanh. Lợi nhuận là động lực chính, nhưng sự công nhận, danh tiếng và cảm giác được “đi trước” cũng đóng vai trò quan trọng. Tất cả tạo nên một trong những cộng đồng retail năng động nhất thế giới.
Cộng đồng crypto tại Việt Nam thường xoay quanh bốn nhóm chính:
Nhóm tập trung vào giao dịch, đặc biệt là spot và futures. (Ví dụ: TCCL, Margin ATM, Phố Tài Chính)
Nhóm săn airdrop, theo dõi chiến dịch mới và chiến lược airdrop. (Ví dụ: HC Gem Alerts, Airdrop Hidden Gems)
Nhóm tin tức và giáo dục, chia sẻ thông tin, nghiên cứu và giải thích các khái niệm phức tạp. (Ví dụ: Upside, 5 Phút Crypto, Coin68, ThuậnCapital, Bigcoin)
Nhóm tổng hợp, kết hợp tất cả các hoạt động trên và thường là nơi tiếp xúc đầu tiên cho người mới vào thị trường. (Ví dụ: HC Capital, Tradecoinvietnam, Nghiện Crypto)
Telegram là trung tâm của hệ sinh thái này, là nơi tâm lý thị trường thay đổi, xu hướng lan truyền. Đây cũng là nơi các dự án mới hoặc cất cánh, hoặc bị chôn vùi. Nhưng sự phụ thuộc này bộc lộ rủi ro rõ rệt khi Telegram bị chặn toàn quốc. Dù hầu hết người dùng nhanh chóng quay lại bằng VPN hoặc proxy, sự gián đoạn đó cho thấy tính mong manh của việc dựa vào một nền tảng duy nhất. Thời điểm đó, một số cộng đồng hiện đã bắt đầu mở rộng sang Discord như phương án dự phòng.
Twitter (X) từng chỉ là nền tảng phụ nhưng giờ đây đang dần nổi lên, đặc biệt khi các công cụ kiếm tiền thúc đẩy KOL nội địa xây dựng thương hiệu cá nhân công khai. Tuy nhiên, ảnh hưởng trên Twitter mang tính tầng lớp và phi chính thức. Các mối quan hệ cá nhân đóng vai trò lớn, và các chiến dịch KOL bề nổi dễ phản tác dụng nếu thiếu ngữ cảnh cộng đồng. Việc quảng bá đơn thuần không đủ; niềm tin cần được xây dựng, duy trì và bảo vệ.
Hai hành vi chiếm ưu thế trong đời sống crypto hàng ngày tại Việt Nam là: săn airdrop và giao dịch. Nhiều người coi việc tham gia airdrop là một quy trình có tổ chức – theo dõi chiến dịch mới, chia sẻ mẹo và phối hợp đăng ký từ nhiều ví. Đồng thời, giao dịch futures và spot là chủ đề thảo luận liên tục, khi người dùng luôn theo đuổi biến động và phần thưởng. Với phần lớn thị trường, đây chính là lý do để họ gắn bó với crypto. Vì nó phản ánh khẩu vị rủi ro cao, tốc độ nhanh và sự khát khao lợi nhuận đột biến của người Việt.
Tuy nhiên, cộng đồng cũng đang trưởng thành. Những chu kỳ bull trước đây đã để lại cả người thắng lẫn bài học đau đớn. Người dùng hiện tại ngày càng kỹ tính hơn – hoài nghi hype, nhạy cảm với dấu hiệu bất thường, và quan tâm nhiều hơn đến nền tảng của dự án. Nhiều KOL đã thích nghi, chuyển từ quảng bá mù quáng sang nội dung ưu tiên giáo dục, kiểm chứng và tương tác bền vững.
Với các dự án quốc tế muốn vào thị trường Việt Nam, điều quan trọng cần hiểu là: cộng đồng không phải là kênh marketing – nó chính là thị trường. Các team cần bản địa hóa thông điệp, hiện diện trên các kênh địa phương và hỗ trợ ngôn ngữ tiếng Việt. Làm cho có sẽ không đủ. Những dự án đầu tư vào niềm tin dài hạn, cung cấp giá trị thật và xây dựng mối quan hệ, sẽ không chỉ có được người dùng, mà có cả đối tác.
Tuyên Bố Miễn Trách Nhiệm
Báo cáo này được chuẩn bị dựa trên các tài liệu được cho là đáng tin cậy. Tuy nhiên, chúng tôi không bảo đảm rõ ràng hay ngụ ý về tính chính xác, đầy đủ hoặc sự phù hợp của thông tin. Chúng tôi từ chối mọi trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất nào phát sinh từ việc sử dụng báo cáo này hoặc nội dung của nó. Các kết luận và khuyến nghị trong báo cáo được đưa ra dựa trên thông tin có sẵn tại thời điểm soạn thảo và có thể thay đổi mà không cần thông báo trước. Tất cả các dự án, ước tính, dự báo, mục tiêu, quan điểm và ý kiến được nêu trong báo cáo này có thể thay đổi mà không cần thông báo và có thể khác hoặc trái ngược với quan điểm của người khác hoặc tổ chức khác.
Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không nên được coi là lời khuyên pháp lý, kinh doanh, đầu tư hoặc thuế. Mọi tham chiếu đến chứng khoán hoặc tài sản số chỉ nhằm mục đích minh họa và không cấu thành khuyến nghị đầu tư hoặc đề nghị cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư. Tài liệu này không nhằm hướng tới nhà đầu tư hoặc các đối tượng tiềm năng đầu tư.
Điều Khoản Sử Dụng
Tiger Research cho phép sử dụng hợp lý các báo cáo của mình. "Sử dụng hợp lý" là nguyên tắc cho phép sử dụng một phần nội dung vì lợi ích công cộng, miễn là không gây tổn hại đến giá trị thương mại của tài liệu. Nếu việc sử dụng phù hợp với mục đích của sử dụng hợp lý, các báo cáo có thể được sử dụng mà không cần xin phép trước. Tuy nhiên, khi trích dẫn báo cáo của Tiger Research, cần tuân thủ các yêu cầu sau 1) Rõ ràng ghi nguồn là "Tiger Research" 2) Đính kèm logo của Tiger Research (đen/trắng). Nếu tài liệu được chỉnh sửa và xuất bản lại, cần có thỏa thuận riêng. Việc sử dụng trái phép các báo cáo có thể dẫn đến hành động pháp lý.