Các Sàn CEX Lấn Sân DeFi: Vì Sao Bybit Ra Mắt ByReal?
Tương Lai Của CeDeFi Qua Góc Nhìn Từ Bybit, Binance và Coinbase
Báo cáo này, được thực hiện bởi Tiger Research, phân tích lý do vì sao các sàn giao dịch tập trung (CEX) lớn như Bybit, Binance và Coinbase đang bước vào không gian DeFi cũng như chiến lược mà họ đang triển khai.
TL;DR
Khác biệt chiến lược: Binance cung cấp dịch vụ on-chain hướng đến người dùng retail, nhằm giảm rào cản tiếp cận Web3. Bybit thì ra mắt nền tảng độc lập (ByReal) để mang thanh khoản cấp độ CEX lên on-chain. Trong khi đó, Coinbase triển khai mô hình song song, nhắm đến cả người dùng retail lẫn tổ chức.
Tại sao các CEX chuyển sang on-chain: Khi ngày càng nhiều token giai đoạn đầu được ra mắt trên DEX, các sàn CEX gặp tình trạng bị chậm niêm yết do phải tuân thủ quy định – dẫn đến mất khối lượng giao dịch và doanh thu. Việc cung cấp dịch vụ on-chain giúp họ tham gia dòng chảy token sớm và giữ chân người dùng mà không cần niêm yết chính thức.
Tương lai của CeDeFi: Ranh giới giữa các nền tảng đang mờ dần. Token sàn đang chuyển mình từ vai trò giảm phí giao dịch sang trở thành tài sản lõi, kết nối hệ sinh thái tập trung và phi tập trung. Một số giao thức DeFi có thể được tích hợp vào các mạng lưới do CEX dẫn dắt, thúc đẩy hình thành thị trường lai (hybrid market) tích hợp.
1. Quá lớn để bỏ lỡ: CEX tiến vào on-chain
Sáng kiến mới đây của Binance mang tên Binance Alpha đã trở thành tâm điểm của thị trường. Được vận hành bởi chính đội ngũ Binance, Alpha hoạt động như một nền tảng niêm yết dựa trên DeFi, cho phép người dùng retail tiếp cận các token giai đoạn đầu nhanh hơn so với kênh niêm yết truyền thống. Điều này giúp cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận và mức độ tương tác của người dùng, đặc biệt thông qua cơ chế Alpha Points – công cụ hỗ trợ airdrop có mục tiêu.
Tuy nhiên, mô hình này cũng vấp phải nhiều tranh cãi. Một số token được niêm yết thông qua Alpha đã ghi nhận mức giảm giá mạnh ngay sau khi ra mắt, làm dấy lên tranh luận về cấu trúc và mục tiêu thực sự của chương trình. Dù có đánh giá trái chiều, một xu hướng rõ ràng đang hình thành: các sàn tập trung (CEX) không còn là người quan sát thụ động trong hệ sinh thái DeFi – họ đang trở thành người chơi chủ động.
Và điều này không chỉ dừng lại ở Binance. Nhiều nền tảng lớn khác cũng đang chuyển hướng sang on-chain. Bybit, chẳng hạn, mới công bố ByReal – một nền tảng DeFi xây dựng trên Solana. Coinbase cũng đã tiết lộ kế hoạch tích hợp dịch vụ on-chain trực tiếp vào ứng dụng của họ. Những động thái này phản ánh một quá trình chuyển dịch cấu trúc sâu rộng đang diễn ra trong toàn ngành giao dịch tài sản số.
Vậy câu hỏi lớn đặt ra là: tại sao các sàn giao dịch tập trung – vốn hoạt động với mô hình kinh doanh ổn định và tạo ra dòng doanh thu bền vững – lại bước vào thị trường DeFi vốn đầy biến động? Báo cáo này sẽ phân tích chiến lược phía sau sự chuyển dịch đó và xem xét các động lực thị trường đang thúc đẩy quá trình tiến hóa này.
2. Hiện trạng các CEX tiến vào DeFi: Họ thực sự đang xây dựng điều gì?
Trước khi phân tích động cơ chiến lược đằng sau việc các sàn tập trung tham gia vào không gian DeFi, cần làm rõ một điểm quan trọng: họ thực sự đang xây dựng những gì. Dù thường được gom chung dưới xu hướng rộng hơn gọi là “CeDeFi” (Centralized–Decentralized Finance), cách triển khai lại khác biệt đáng kể giữa các nền tảng.
Bybit, Coinbase và Binance đều có cách tiếp cận riêng – khác nhau về kiến trúc, mô hình lưu ký tài sản và trải nghiệm người dùng. Việc hiểu rõ những điểm khác biệt này là điều cốt lõi để đánh giá chiến lược cụ thể của từng bên.
2.1. Bybit với ByReal: Mang thanh khoản cấp CEX lên một DEX độc lập
Ngày 14/6, Bybit công bố ByReal như một phần mở rộng onchain của hạ tầng giao dịch. Mục tiêu chính rất rõ ràng: mô phỏng lại thanh khoản cấp độ sàn tập trung trong môi trường on-chain. Để làm được điều đó, Bybit áp dụng một thiết kế lai, kết hợp giữa hệ thống Request-for-Quote (RFQ) và mô hình Concentrated Liquidity Market Maker (CLMM).
Cơ chế RFQ cho phép người dùng yêu cầu báo giá từ nhiều nhà cung cấp trước khi thực hiện giao dịch, giúp tối ưu giá thông qua các nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp. Trong khi đó, CLMM tập trung thanh khoản quanh các vùng giá có giao dịch sôi động, từ đó tăng hiệu quả sử dụng vốn và giảm trượt giá – hai yếu tố then chốt để tái hiện trải nghiệm giao dịch kiểu CEX trên on-chain.
Đồng thời, ByReal vẫn duy trì tính phi tập trung ở cấp độ người dùng. Tài sản được người dùng tự lưu ký thông qua ví Web3 như Phantom, và nền tảng cũng tích hợp một launchpad để hỗ trợ các dự án mới phát hành token. Ngoài ra, ByReal còn cung cấp các sản phẩm tạo lợi nhuận, ví dụ như Revive Vault – bao gồm các sản phẩm staking trên Solana như $bbSOL.
Chiến lược của Bybit với ByReal là xây dựng một lớp thanh khoản song song dành cho các token giai đoạn đầu – những token có thể chưa đạt tiêu chuẩn niêm yết của sàn chính nhưng lại có tiềm năng phát triển trong một môi trường mở và do cộng đồng dẫn dắt. Dù có nét tương đồng về cấu trúc với Binance Alpha, ByReal khác biệt nhờ tích hợp thêm cả launchpad và sản phẩm tạo lợi nhuận, tạo thành một dịch vụ toàn diện hơn.
2.2. Coinbase: Chiến lược song song nhắm đến cả người dùng retail và tổ chức
Tại sự kiện State of Crypto Summit 2025, Coinbase đã công bố kế hoạch tích hợp giao dịch DeFi trực tiếp vào ứng dụng chính, thay vì tách biệt qua ví riêng. Trọng tâm của chiến lược này là mang lại trải nghiệm người dùng liền mạch. Việc cho phép giao dịch DEX ngay trong app giúp người dùng có thể truy cập và giao dịch hàng nghìn token ngay từ khi được mint – mà không cần rời khỏi giao diện quen thuộc của Coinbase.
Dù việc truy cập DeFi vốn đã khả dụng thông qua Coinbase Wallet, công ty vẫn tạo ra một điểm khác biệt quan trọng: Verified Pools. Đây là các pool chỉ dành cho các tổ chức đã hoàn tất KYC, cung cấp một môi trường thanh khoản bảo mật và tuân thủ – phù hợp với các đơn vị có nghĩa vụ pháp lý rõ ràng.
Kết quả là một chiến lược song song tinh vi: Coinbase đồng thời phục vụ người dùng retail thông qua trải nghiệm on-chain tích hợp mượt mà, và cung cấp một hạ tầng thanh khoản được quản lý dành riêng cho các tổ chức. Nhờ vậy, công ty có thể phục vụ cả hai phân khúc người dùng mà không phải đánh đổi giữa trải nghiệm và tuân thủ.
2.3. Binance Alpha: Cách tiếp cận tập trung vào người dùng retail, giảm ma sát Web3
Trong ba nền tảng, Binance Alpha là sản phẩm có định hướng retail rõ rệt nhất. Thay vì nhấn mạnh vào tính phi tập trung, Binance ưu tiên sự dễ sử dụng. Alpha được tích hợp trực tiếp vào ứng dụng chính của Binance – người dùng có thể truy cập và giao dịch chỉ bằng một tab trong app, không cần rời khỏi giao diện quen thuộc.
Dù toàn bộ giao dịch được xử lý on-chain, người dùng vẫn thao tác thông qua tài khoản Binance hiện có. Không cần tạo ví riêng hay ghi nhớ seed phrase – điều này giảm đáng kể rào cản gia nhập Web3 cho người mới.
Mặc dù cả ba nền tảng đều đang hội tụ về mô hình CeDeFi, cách tiếp cận lại rất khác nhau:
Bybit hướng tới người dùng DeFi-native, với kiến trúc phi tập trung hoàn toàn và các cơ chế thanh khoản nâng cao.
Coinbase theo đuổi chiến lược song song, phục vụ cả retail lẫn tổ chức với hạ tầng được thiết kế riêng cho từng nhóm.
Binance thì tập trung vào đại chúng, bằng cách ẩn đi sự phức tạp của Web3, mang lại trải nghiệm dễ tiếp cận.
Mỗi sàn đang có những đánh đổi riêng về quản lý tài sản, cách chọn lọc sản phẩm, và mức độ tích hợp – từ đó định hình nên các điểm tiếp cận khác nhau trong bức tranh CeDeFi đang phát triển.
3. Những động lực chiến lược đằng sau việc CEX chuyển hướng sang DeFi
3.1. Tiếp cận sớm các token mới mà không chịu rủi ro niêm yết
Lý do đầu tiên rất rõ ràng: các CEX muốn giành quyền tiếp cận sớm với những token “hot”, nhưng họ không thể niêm yết chúng đủ nhanh.
Hiện tại, phần lớn token mới đều ra mắt trực tiếp trên DEX – nơi cho phép niêm yết không cần cấp phép và dễ dàng thu hút sự chú ý, kéo theo khối lượng giao dịch tăng vọt. Trong khi đó, các sàn tập trung bị ràng buộc bởi quy trình kiểm định pháp lý, kiểm soát rủi ro hoặc tuân thủ theo từng khu vực pháp lý, khiến họ thường không thể niêm yết các token đó ngay lập tức – dù biết rõ rằng người dùng đang có nhu cầu.
Sự chậm trễ này dẫn đến tổn thất cơ hội thực sự. Dòng giao dịch chuyển sang các nền tảng phi tập trung như Uniswap. Doanh thu từ phí niêm yết bị bỏ lỡ. Và quan trọng hơn, người dùng bắt đầu gắn việc khám phá token mới và sự đổi mới với DEX, thay vì CEX
Bằng cách ra mắt các sản phẩm on-chain của riêng mình, các CEX tạo ra một “vùng trung gian”. Các nền tảng như ByReal và Binance Alpha hoạt động như những khu vực giao dịch bán cách ly: token có thể được giao dịch mà không cần thông qua kênh niêm yết chính thức, nhưng vẫn nằm trong một môi trường có kiểm soát, an toàn về mặt thương hiệu. Điều này cho phép sàn kiếm tiền từ hoạt động người dùng sớm – thông qua phí swap hoặc cơ chế launch token – trong khi vẫn giữ khoảng cách pháp lý phù hợp. Sàn hỗ trợ truy cập, nhưng không lưu ký hoặc công khai xác nhận token.
Cấu trúc này giúp các CEX tham gia vào quá trình khám phá token mà không kích hoạt rủi ro pháp lý. Họ thu hút thanh khoản, tạo ra doanh thu và kéo người dùng quay lại hệ sinh thái của mình – trong khi chờ quy trình xét duyệt niêm yết chính thức theo kịp.
3.2. Giữ chân người dùng trên on-chain mà không để họ rời đi
Động lực thứ hai bắt nguồn từ hành vi người dùng. Dù DeFi đang dẫn đầu về đổi mới token và hiệu quả sử dụng vốn, việc tiếp cận nó vẫn là một rào cản lớn với người dùng phổ thông. Phần lớn người dùng không sẵn sàng tự cầu nối tài sản, quản lý ví, phê duyệt hợp đồng thông minh, hay chịu các khoản phí gas khó đoán. Tuy nhiên, những cơ hội hấp dẫn nhất – như giao dịch token mới, chiến lược tạo lợi nhuận – lại ngày càng xuất hiện trên on-chain.
Các CEX đã nhận ra khoảng trống này và bắt đầu tích hợp DeFi trực tiếp vào nền tảng của chính mình. Tất cả các nền tảng đã đề cập trước đó đều cho phép người dùng tương tác với thanh khoản on-chain thông qua giao diện CEX quen thuộc. Trong nhiều trường hợp, sàn ẩn hoàn toàn các yếu tố như ví hay phí gas, mang lại trải nghiệm DeFi dễ dàng như một ứng dụng Web2.
Cách tiếp cận này phục vụ hai mục tiêu. Thứ nhất, nó giúp ngăn chặn tình trạng người dùng rời bỏ nền tảng. Những trader có thể đã chuyển sang sàn DEX nay vẫn ở lại trong hệ sinh thái CEX, ngay cả khi họ tương tác với các sản phẩm DeFi. Thứ hai, nó tăng cường khả năng phòng thủ của nền tảng. Bằng cách nắm giữ lớp truy cập (access layer) và ngày càng kiểm soát cả lớp thanh khoản (liquidity layer), các sàn CEX tạo ra hiệu ứng mạng lưới lan rộng vượt ra ngoài giao dịch spot.
Về lâu dài, điều này dẫn đến sự “khóa” người dùng vào hệ sinh thái. Khi người dùng ngày càng có kinh nghiệm, họ sẽ tìm đến các giải pháp cross-chain, sản phẩm tạo yield và chiến lược giao dịch phức tạp hơn. Nếu một CEX sở hữu cơ sở hạ tầng DEX riêng, lớp launchpad, thậm chí là blockchain riêng (ví dụ: Base của Coinbase), họ đảm bảo rằng người dùng, nhà phát triển và thanh khoản đều sẽ tiếp tục gắn bó với hệ sinh thái của mình. Mọi hoạt động được theo dõi, tối ưu hóa doanh thu, và tái sử dụng – thay vì để rơi rớt vào các giao thức bên ngoài.
Nói cách khác, việc mở rộng sang on-chain giúp các CEX kiểm soát toàn bộ vòng đời của dòng vốn người dùng – từ on-ramp fiat, khám phá DeFi, cho đến khi token được niêm yết chính thức và chốt lời – tất cả đều nằm trong một cấu trúc tích hợp có khả năng tạo doanh thu.
4. Tương lai phía trước của CeDeFi
Việc các sàn tập trung lớn mở rộng sang on-chain đánh dấu một bước ngoặt rõ rệt trong quá trình tiến hoá của ngành crypto. Các CEX không còn xem DeFi là yếu tố ngoại lai – thay vào đó, họ đang tự xây dựng hạ tầng riêng hoặc tối thiểu là tạo điểm truy cập trực tiếp tới lớp người dùng.
4.1. Xoá nhoà ranh giới: Một mô hình giao dịch mới
Khi các CEX tích hợp dịch vụ on-chain, khái niệm “sàn giao dịch” và “giao thức” ngày càng trở nên mờ nhạt từ góc nhìn người dùng. Một người dùng Bybit khi giao dịch token on-chain thậm chí có thể không nhận ra liệu mình đang tương tác với một giao thức phi tập trung hay một giao diện tập trung. Sự hội tụ này có thể tái cấu trúc mạnh mẽ cách thiết kế thanh khoản, sản phẩm và luồng người dùng trong toàn bộ ngành.
Hành vi của các tổ chức đầu tư cũng là yếu tố cần theo dõi, nhưng sự đổ bộ vốn quy mô lớn từ họ khó xảy ra trong ngắn hạn. Các tổ chức vẫn rất thận trọng do nhiều rủi ro chưa được giải quyết: quy định pháp lý chưa rõ ràng, lỗ hổng hợp đồng thông minh, thao túng giá token, và cơ chế quản trị thiếu minh bạch.
Việc các sàn mở dịch vụ on-chain không loại bỏ hoàn toàn các rủi ro này. Ngược lại, một số tổ chức có thể xem việc truy cập DeFi thông qua sàn như một lớp rủi ro trung gian mới. Trên thực tế, giai đoạn đầu có thể sẽ là các quỹ đầu cơ hoặc đội proprietary trading thử nghiệm với quy mô vốn nhỏ. Những đơn vị bảo thủ hơn – như quỹ hưu trí hay công ty bảo hiểm – có khả năng vẫn đứng ngoài trong vài năm tới. Dù họ có tham gia, tỷ trọng đầu tư thường rất nhỏ, chỉ khoảng 1–3% danh mục đầu tư.
Trong bối cảnh đó, các dự báo về “hàng tỷ USD dòng vốn mới” là hơi sớm. Kịch bản thực tế hơn là dòng vốn thử nghiệm quy mô vài trăm triệu đô, nhưng ngay cả mức này cũng có thể giúp gia tăng độ sâu thị trường và giảm biến động một cách đáng kể.
4.2. Vai trò đang tiến hoá của token sàn
Khi các sàn mở rộng sang dịch vụ on-chain, vai trò của token gốc cũng sẽ thay đổi. Việc nắm giữ một lượng nhất định các token này có thể giúp người dùng được giảm phí giao dịch on-chain, hoặc mở khoá các cơ hội yield thông qua staking hoặc khuyến khích thanh khoản. Những thay đổi này sẽ mang lại tiện ích mới – và biến động mới – cho giá trị token sàn.
Hiện tại, Binance là nền tảng lớn duy nhất thể hiện rõ tiện ích liên tục và đa dạng cho token gốc của mình (BNB), với vai trò chủ động trong nhiều dịch vụ khác nhau. Trong khi đó, hầu hết các token sàn khác vẫn chỉ dừng lại ở tính năng giảm phí cơ bản.
Tuy nhiên, khi hạ tầng CeDeFi trưởng thành, thực trạng này sẽ thay đổi. Khi các sàn vận hành nền tảng tích hợp cả on-chain và off-chain, token gốc sẽ trở thành “chất kết dính” giữa hai miền. Người dùng có thể cần nắm giữ token sàn để tham gia staking, launchpool, hoặc tiếp cận sớm các đợt niêm yết – dù là centralized hay decentralized.
Sự mở rộng chức năng này biến token sàn không chỉ là công cụ tiện ích, mà là tài sản cốt lõi trong một hệ sinh thái tích hợp theo chiều dọc. Các sàn đã có token có thể đẩy mạnh tiện ích của token, trong khi các sàn chưa có token có thể cân nhắc phát hành để hỗ trợ dịch vụ DeFi. Điều này đặc biệt đúng với các nền tảng đang phát triển blockchain riêng hoặc lớp DeFi khác biệt.
Tóm lại, token sàn đang tiến hoá từ công cụ giảm phí đơn thuần thành tài sản chiến lược, đóng vai trò trung tâm trong việc giữ chân người dùng, tích hợp giao thức và luân chuyển dòng vốn giữa các nền tảng.
4.3. Sự hội tụ đang diễn ra: Cục diện cạnh tranh mới
Việc các CEX mở rộng sang dịch vụ on-chain không chỉ là động thái phòng thủ. Nó phản ánh một niềm tin chủ động vào tương lai của hệ sinh thái crypto. Thay vì xem DeFi là mối đe dọa, các sàn đang coi đây là lĩnh vực lân cận có thể tích hợp – thậm chí thâu tóm.
Kịch bản khả dĩ nhất là sự hội tụ. Các sàn lớn sẽ ngày càng vận hành những mạng bán phi tập trung, trong khi các giao thức DeFi độc lập có thể dần phụ thuộc hoặc tích hợp vào hệ sinh thái do các sàn dẫn dắt. Kết quả có thể là tái phân bổ quyền lực và thanh khoản, với các nền tảng do CEX xây dựng trở thành trung tâm hấp dẫn của hoạt động DeFi.
Xu hướng này có thể dẫn đến một cấu trúc thị trường hợp nhất hơn – nơi thanh khoản di chuyển mượt mà giữa môi trường tập trung và phi tập trung. Người dùng có thể tự chọn mức độ pha trộn giữa niềm tin, minh bạch và tiện lợi phù hợp với nhu cầu của mình. Cục diện cạnh tranh đang dịch chuyển, và việc Bybit ra mắt ByReal có thể chính là dấu hiệu sớm của tương lai lai (hybrid future) đang dần hình thành.
Tuyên Bố Miễn Trách Nhiệm
Báo cáo này được chuẩn bị dựa trên các tài liệu được cho là đáng tin cậy. Tuy nhiên, chúng tôi không bảo đảm rõ ràng hay ngụ ý về tính chính xác, đầy đủ hoặc sự phù hợp của thông tin. Chúng tôi từ chối mọi trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất nào phát sinh từ việc sử dụng báo cáo này hoặc nội dung của nó. Các kết luận và khuyến nghị trong báo cáo được đưa ra dựa trên thông tin có sẵn tại thời điểm soạn thảo và có thể thay đổi mà không cần thông báo trước. Tất cả các dự án, ước tính, dự báo, mục tiêu, quan điểm và ý kiến được nêu trong báo cáo này có thể thay đổi mà không cần thông báo và có thể khác hoặc trái ngược với quan điểm của người khác hoặc tổ chức khác.
Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không nên được coi là lời khuyên pháp lý, kinh doanh, đầu tư hoặc thuế. Mọi tham chiếu đến chứng khoán hoặc tài sản số chỉ nhằm mục đích minh họa và không cấu thành khuyến nghị đầu tư hoặc đề nghị cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư. Tài liệu này không nhằm hướng tới nhà đầu tư hoặc các đối tượng tiềm năng đầu tư.
Điều Khoản Sử Dụng
Tiger Research cho phép sử dụng hợp lý các báo cáo của mình. "Sử dụng hợp lý" là nguyên tắc cho phép sử dụng một phần nội dung vì lợi ích công cộng, miễn là không gây tổn hại đến giá trị thương mại của tài liệu. Nếu việc sử dụng phù hợp với mục đích của sử dụng hợp lý, các báo cáo có thể được sử dụng mà không cần xin phép trước. Tuy nhiên, khi trích dẫn báo cáo của Tiger Research, cần tuân thủ các yêu cầu sau 1) Rõ ràng ghi nguồn là "Tiger Research" 2) Đính kèm logo của Tiger Research (đen/trắng). Nếu tài liệu được chỉnh sửa và xuất bản lại, cần có thỏa thuận riêng. Việc sử dụng trái phép các báo cáo có thể dẫn đến hành động pháp lý.